“ชนไก่” เป็นการแข่งขันระหว่างกลุ่มคน (ญาติ พวกพ้อง หมู่บ้าน) การที่คน “บ้า ไก่ชน” ประคบประหงมไก่เสมือนดูแลเด็ก เล็ก วิเคราะห์ได้ว่า เขามองไก่เป็นภาพ สะท้อนของตัวเองที่ต้องต่อสู้ แข่งขัน แย่งชิง เพื่อให้ได้สถานภาพที่ดี

วัฒนธรรมคือความหมาย ทฤษฎีและวิธีการของ คลิฟฟอร์ด เกียร์ซ ของ ม.ร.ว.อคิน รพีพัฒน์ ช่วย ทำให้เราเข้าใจบุคลิกภายในและอารมณ์ความรู้สึกของชาวบาหลีผ่านการวิเคราะห์ สังคม-วัฒนธรรมการพนันชนไก่ในงานเขียนของนักมานุษยวิทยาชื่อดัง คลิฟฟอร์ด เกียร์ซ (Clifford Geertz) เรื่อง “Deep Play : Notes on the Balinese Cockfight” ในหนังสือ The Interpretation of Cultures 

จากการไปเยือนบาหลีในเดือนเมษายน พ.ศ.2501 (ค.ศ.1958) เกียร์ซและ ภรรยาพบว่า พวกเขาได้รับ “การต้อนรับ” เป็นอย่างดี แต่นั่นไม่ใช่ “การยอมรับ” ชาวบาหลีไม่ได้เป็นกันเองหรือนับรวมทั้งคู่ให้เป็นส่วนหนึ่งของชุมชน จนกระทั่ง วันหนึ่งเกียร์ซได้เข้าไปร่วมวงลักลอบพนันชนไก่ที่แม้จะผิดกฎหมายแต่ก็พบเห็น กันบ่อยๆ ทุกหนแห่ง เป็นการชนไก่ที่ดุเดือด รุนแรง โชกเลือด เพราะมีการผูกใบ มีดโกนคมกริบไว้ที่ขาไก่เพื่อทำร้ายคู่ต่อสู้ ในวันนั้นตำรวจบุกเข้าจับกุมทำให้ทุก คนต้องวิ่งหนี เขารอดมาได้ด้วยความช่วยเหลือจากชาวบาหลีครอบครัวหนึ่ง การ ร่วมผจญภัยหนีตำรวจด้วยกันกับชาวบ้านในครั้งนั้นเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เกียร์ซ ได้รับ “การยอมรับ” จากคนที่นั่นจริงๆ

เกียร์ซวิเคราะห์ให้เห็นว่า ในมิติทางสังคม-วัฒนธรรมบาหลี การชนไก่เป็น พิธีกรรมเพื่อสังเวย ซึ่งต้องจัดให้มีก่อนงานฉลองที่วัด (temple festival) ทุกครั้งไป การชนไก่ในลักษณะนี้ไม่ถือว่าผิดกฎหมาย ส่วนการต่อสู้ของไก่ กลุ่มคนที่เข้าร่วม การพนันขันต่อ ล้วนแล้วแต่เปรียบเสมือนการแสดงละครที่สะท้อนความวิตกกังวล เกี่ยวกับสถานภาพทางสังคม ซึ่งเชื่อมโยงถึงเรื่องความตาย การโกรธแค้นคลุ้มคลั่ง ความทะนงตัว ความเป็นชาย ปฏิสัมพันธ์ของคนในชุมชน ความเมตตา ตลอดจน โชคเคราะห์ ฯลฯ นั่นเอง